Vajinal enfeksiyon veya vajinit; üreme sisteminin bir parçası olan vajina dokusunun çeşitli mikroorganizmalar ya da vajinal floranın bozulması sebebiyle iltihaplanması durumunda meydana gelen sağlık problemini ifade eder. Sağlıklı bir bireyde vücudun tüm dış dokularında olduğu gibi, genital bölgeyi oluşturan vulva ve vajina bölgelerinde de sayısız mikroorganizma barınmaktadır. Bu organizmaların büyük çoğunluğu vücutta olumsuz bir etki oluşturmaz, hatta fayda sağlar ve bahsedilen bölgelerde koloniler oluşturarak zararsız şekilde yaşamını sürdürür.
Bu organizmaların kolonize olması sayesinde vücut dokuları için zararlı olabilecek başka mikroorganizmalar dokularda üreme şansı bulamaz. Ancak çeşitli nedenlerle zararsız mikroorganizmaların sayısında azalma meydana gelirse, vajina dokusunda iltihaplanmaya yol açan organizmaların sayısında artış görülür ve vajinit meydana gelir. Vajinal enfeksiyonun bir diğer sebebi vücutta bulunmayan zararlı bazı organizmaların doğrudan genital bölgeye bulaşmasıdır.
Vajina dokusunda vücutla uyum içinde yaşayan ve laktobasil adı verilen çok sayıda bakteri bulunur. Laktobasiller bu bölgeyi kolonize ederek vücut için zararlı olabilecek başka mikroorganizmaların vajina dokusunda üremelerini engeller. Aynı zamanda vajina dokusunun pH, asidite ve biyokimyasal özellikleri gibi farklı parametrelerinin de düzenlenmesine katkıda bulunur. Gereksiz antibiyotik kullanımı, yanlış beslenme, genital bölgenin uygunsuz bakımı gibi durumlarda laktobasiller olumsuz etkilenebilir ve vajinadaki sayıları hızla azalır. Bu durumda başka bakteriler veya mikroorganizmalar vajina dokusuna yerleşme imkanı bulur ve sonuçta vajina dokusunda iltihaplanma ortaya çıkabilir.
Vajinadaki laktobasil kolonisinin normalden daha fazla olması durumunda da dokularda iltihaplanma görülebilir. Ayrıca cinsel yolla bulaşan çeşitli hastalıkların oluşmasında etken olan birtakım mikroorganizmaların bulaşması halinde vajinada enfeksiyon meydana gelebilir. Vajinal enfeksiyon aşağıdaki sağlık sorunları şeklinde kendini gösterebilir:
- Bakteriyel vajinozis: Vajinanın doğal florasında bulunan laktobasillerin vajinanın çevresel özelliklerindeki değişimlere bağlı olarak normalden daha fazla üremesi durumunda ortaya çıkar. Hastalarda kötü kokulu grimsi beyaz, sarı ya da yeşil akıntı meydana gelir.
- Kandida veya mantar enfeksiyonu: Laktobasil miktarında azalma sonucunda bölgede bulunan mikroskobik mantar hücrelerinin anormal çoğalması sonucunda kesik peynir renginde akıntıyla seyreden kandida enfeksiyonu gelişebilir.
- Trikomonas enfeksiyonu: Cinsel yolla da bulaşabilen ve vajina ile genital bölgenin iç dokularında iltihaplanmaya yol açan, yeşil renkli, kötü kokulu akıntıya neden olan bir parazit enfeksiyonudur.
- Klamidya: Vajinanın yanında rahim ağzında da iltihaplanma yapabilen ve cinsel yolla bulaşabilen bir bakteri türüdür. En sık rastlanan cinsel yolla bulaşan enfeksiyon türlerinden biridir.
- Gonore veya bel soğukluğu: Gonore de üreme sisteminde yaygın enfeksiyona yol açan ve cinsel yolla bulaşabilen bakteri kaynaklı bir hastalıktır.
- Viral vajinit: Vajina ve çevresinde döküntü, siğil, ülser gibi lezyonlara yol açabilen çeşitli virüs enfeksiyonlarına bağlı gelişen iltihaplanmadır. Etkenler arasında insan papilloma virüsü (HPV) ve herpes simpleks virüsü (HSV) sayılabilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar: Sifiliz, lenfogranüloma venerum (LGV), şankroidgibi genital bölgede ülserleşme veya lenf bezi büyümesine yol açan cinsel yolla bulaşan hastalıklarda da vajinit görülebilir.
Pelvik organ sarkması olarak da bilinen vajinal sarkmanın birçok belirtisi vardır. Bu belirtilerin başında ise idrar sorunu gelmektedir. Rahim düşmesi rahatsızlığına sahip olan kişilerde idrar kaçırma durumları ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Bazı kişilerde ise idrar yapamama durumları ile de karşılaşılabilmektedir. Uterus proplopsusu rahatsızlığının bir diğer belirtisi ise bağırsak hareketleridir. Rahim sarkması olan kişilerde birtakım sorunlar baş gösterir ve devamlı süre gelen ağrılar gözlemlenmektedir.
Rahim sarkmasında görülen bir diğer belirti ise vajina akıntıları ve vajinal kanamalardır. Devamlı ve yoğun kanamalar, rahim düşmesi belirtilerinin en önemli göstergeleri başında gelmektedir. Pelvik organ sarkmasında bir diğer belirti ise cinsel ilişkide yaşanan zorluktur. Cinsel ilişki esnasında büyük bir ağrı ve kasılmalar gözlemlenebilmektedir. Vajinal sarkma rahatsızlığında en önemli bir diğer belirti ise vajinada hissedilen bir ağırlıktır. Bu ağırlık ile birlikte hastalar vajinasından bir doku çıkacakmış gibi hissedebilmektedirler.
Vajinal enfeksiyonlarda iltihaplanmanın derecesine, şiddetine, yaygınlığına ve iltihaplanmaya yol açan etkene bağlı olarak çok geniş spektrumda klinik şikayetler izlenebilir. Doğru teşhis ve tedavi için yaşanan belirtilerin tamamının doktor ile paylaşılması önemlidir. Vajinit gelişen hastalarda görülebilecek klinik belirtiler şunlardır:
- Vajinal akıntı; adet döngüsü sırasında gelişebilen renksiz, kokusuz veya koyu kıvamda akıntıdan farklı olarak balık kokusu ya da kötü koku içeren, yeşil, sarı, gri ya da beyaz renkli, yoğun akıntı izlenmesi
- Vajinal kaşıntı veya hassasiyet
- Vajinada ağrı, cinsel birleşme esnasında ağrı
- İdrar yaparken yanma veya rahatsızlık hissi
- Vajina ve genital bölgede kızarıklık, şişlik
Genital bölgede görülen enfeksiyonlar tedavi edilmemeleri halinde üreme sisteminin iç kısımlarına ilerleme gösterebilir ve daha ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. İç üreme organlarının etkilenmesi durumunda cinsel fonksiyon bozuklukları gelişebilir. Bu bakımdan hastalığın erken dönemde teşhis edilerek uygun tedavinin planlanması oldukça önemlidir. Vajinal enfeksiyonlar genellikle bakteri veya parazit kaynaklı oluştuğundan, tedavide sıklıkla antibiyotiklerden yararlanılır. Antibiyotikler ağızdan tablet ya da kapsül şeklinde alınabileceği gibi, lokal uygulanan formlarda da olabilir.
Viral etkenlere bağlı görülen vajinitlerde antiviral ilaçlar kullanılır. Siğil gibi anatomik lezyonlara yönelik kriyoterapi veya giderici cerrahi işlemler planlanabilir. Vajinite bağlı ortaya çıkan klinik şikayetlerin giderilmesinde semptomatik anti-inflamatuvar ilaçlardan yararlanılabilir. Vajinitlerin önemli bir kısmı cinsel yolla bulaşabildiğinden tedavi süresince cinsel birleşmeden uzak durulması ve gerekirse partnerin de tedavi alması oldukça önemlidir.
Vajinit gelişiminin önlenmesinde bölgenin hijyeninin sağlanması ve vajinanın biyokimyasal özelliklerine zarar veren uygulamalardan kaçınılması etkilidir. Özellikle vajinal duş, spreyler, uygun olmayan krem ve bakım ürünlerinin kullanılması vajinit gelişme riskini artırabilir. Bölgenin sıcak ve nemli olmasına yol açan dar kıyafetlerden kaçınılması, prezervatif gibi korunma yöntemlerinin tercih edilmesi, sağlıklı beslenme alışkanlığının kazanılması vajinit gelişiminin önlenmesinde faydalıdır
